Blog

Decyzja o rozwodzie najczęściej nie kończy wspólnych spraw małżonków, wymagających uregulowania. Jednym z aspektów, które powinny zostać załatwione jest podział majątku wspólnego małżonków. Dokonanie podziału majątku wspólnego małżonków pozwala nie tylko na formalne uporządkowanie wzajemnych spraw majątkowych i odzyskanie pełnej autonomii stron, ale również umożliwia samodzielnie decydowanie o przyznanych składnikach majątku.

Jeżeli nie została zawarta majątkowa umowa małżeńska (umowa majątkowa małżeńska może zostać zawarta przed zawarciem związku małżeńskiego), w momencie zawarcia małżeństwa między małżonkami powstaje ustawowa wspólność majątkowa.

W trakcie małżeństwa, małżonkowie mogą poprzez zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej rozszerzyć lub ograniczyć ustawową wspólność majątkową. Mogą również ustanowić rozdzielność majątkową. Umowa majątkowa małżeńska musi być zawarta w formie aktu notarialnego.

Majątek wspólny a majątek osobisty małżonków

Jak już napisałem powyżej od momentu zawarcia związku małżeńskiego (w braku odmiennej umowy) między małżonkami powstaje ustawowa wspólność majątkowa. Oznacza to, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, chyba że w umowie majątkowej małżeńskiej postanowili inaczej. Praktyka prowadzonych przeze mnie spraw o podział majątku pokazuje, że często małżonkowie mają błędną świadomość co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków, a co należy do majątku osobistego.

Do majątku wspólnego małżonków (ustawowa wspólność majątkowa) należą: – dochody z ich majątku wspólnego, dochody z majątku osobistego każdego z małżonków, środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków, przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności przez oboje małżonków lub przez jednego z nich, pobrane wynagrodzenia za pracę, dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków.

Do majątku osobistego każdego z małżonków (ustawowa wspólność majątkowa)  należą m.in: – nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, nabyte przez tego małżonka przed powstaniem wspólności ustawowe, przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość, wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków, przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków, prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy.

Powyżej przedstawiony przeze mnie katalog nie wyczerpuje w pełni zagadnienia.

Przechodząc do podziału majątku, zaznaczam, że z wnioskiem o podział majątku można wystąpić dopiero po ustaniu wspólności majątkowej. Nie jest przy tym istotne czy wspólność jest ustawowa czy umowna.

Ustanie wspólności majątkowej małżonków

Wspólność majątkowa małżeńska ustaje poprzez:

1. orzeczenie przez sąd rozwodu małżonków,
2. orzeczenie przez sąd separacji małżonków,
3. ustanowienie między małżonkami rozdzielności majątkowej, czy to przez zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej przez małżonków czy na mocy orzeczenia sądu,
4. ubezwłasnowolnienie jednego z małżonków.
5. ogłoszenie upadłości jednego z małżonków (w takim przypadku dokonanie podziału majątku wspólnego przez małżonków jest wyłączone)

Po ustaniu wspólności majątkowej, małżonkowie nie mają już majątku wspólnego, ale majątki osobiste w skład których wchodzi udział w majątku wspólnym (co do zasady ½ udziału w majątku wspólnym) oraz dotychczasowe majątki osobiste.

Po ustaniu wspólności majątkowej małżonkowie mogą podzielić majątek w drodze umowy lub przed sądem. W przypadku braku zgody co do podziału majątku najczęściej pozostaje sądowy podział majątku.

Wniosek o podział majątku (nie pozew o podział majątku) – co zawiera?

We wniosku o podział majątku wspólnego należy dokładnie określić składniki majątku, podlegające podziałowi. W tym piśmie wskazujemy wszystkie składniki majątkowe, tj. zarówno nieruchomości (dom, mieszkanie, działka) oraz ruchomości (wartościowe elementy wyposażenia np. sprzęt rtv – agd itp.).

Trzeba tez pamiętać, że we wniosku trzeba też wskazać rachunki bankowe, oszczędnościowe, lokaty jak również środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków.

We wniosku o podział majątku należy precyzyjnie określić składniki majątku oraz przybliżoną wartość wymienionych składników. W przypadku sporu między małżonkami jaka jest wartość majątku, należy powołać biegłego.

Na tym etapie bardzo ważne jest, aby wniosek przygotowany był skrupulatnie i zgodnie z zasadami jego konstruowania. Błędne lub nieprecyzyjne sformułowanie wniosku o podział majątku prowadzi nie tylko do przedłużenia postępowania, ale również może prowadzić, że końcowe rozstrzygniecie będzie zupełnie odmienne od tego co na początku było założone.

W praktyce zgłaszają się do mnie klienci, którzy w sposób nieprofesjonalny przygotowali wniosek, a ich sprawa już jest w toku. Wówczas utrudnione jest dokonanie modyfikacji stanowiska lub podniesienie określonych faktów tak aby interes strony został uwzględniony przez sąd, a zakładany przez wnioskodawcę cel osiągnięty. Ważne jest zatem odpowiednie przyłożenie się do przygotowania wniosku o podział majątku wspólnego, bo tylko to pozwoli na efektywne dochodzenie swoich żądań przed sądem.

Wniosek o podział majątku wspólnego musi spełniać wymogi pisma procesowego, a zatem trzeba oznaczyć strony postępowania (wnioskodawca, uczestnik), oznaczyć wartość przedmiotu sporu (WPS) oraz ustalić sąd, do którego trzeba wniosek złożyć.

Jaki sąd?

Sądem, do którego należy złożyć o podział majątku wspólnego jest sąd rejonowy, w okręgu, którego znajduje się majątek wspólny, bez względy na wartość przedmiotu sporu.

Wniosek o podział majątku wspólnego powinien zawierać również stanowisko w sprawie, wnioski dowodowe oraz uzasadnienie. Do pisma załączamy również dowody na poparcie wysuwanych przez nas tez dowodowych.

Opłata od wniosku o podział majątku

Zgodnie z przepisami od wniosku o podział majątku należy uiścić opłatę stałą w kwocie 1.000 zł. W przypadku gdy wniosek zawiera zgodny projekt podziału, opłata stała wynosi 300 zł.

Odpowiedź na wniosek o podział majątku

Może się zdarzyć tak, że to druga strona sporządzi wniosek o podział majątku wspólnego i wniosek ten zostanie doręczony przez sąd jednemu z małżonków (byłych małżonków). Po otrzymaniu takiego wniosku o podział majątku, zazwyczaj sąd zakreśla termin do złożenia odpowiedzi na wniosek. Odpowiedź na wniosek zawiera podobne elementy jak wniosek o podział majtku wspólnego (czytaj powyżej).

Konstruując odpowiedź na wniosek o podział majątku wspólnego, trzeba zatem oznaczyć strony postępowania (wnioskodawca, uczestnik), wskazać sygnaturę akt oraz sąd, do którego kierujemy pismo.

Odpowiedź na wniosek o podział majątku wspólnego winna zawierać również stanowisko w sprawie, wnioski dowodowe oraz uzasadnienie. Do pisma załączamy również dowody na poparcie wysuwanych przez nas tez dowodowych. Pismo to nie podlega opłacie.

Pismo w przedmiocie odpowiedzi na wniosek o podział majątku musi być sporządzone starannie i zachowaniem zasad konstruowania tego pisma. Błędne sformułowanie odpowiedzi na wniosek o podział majątku może skutkować nieuwzględnieniem wyrażonego stanowiska.   

Sprawa o podział majątku wspólnego małżonków zazwyczaj kończy postępowania sądowe związane z rozstaniem małżonków. Trzeba pamiętać, że od tego w jaki sposób sprawa ta zostanie przygotowana i poprowadzona zależy jakie składniki majątku zostaną przydzielone każdemu z małżonków. Sprawy o podział majątku coraz częściej bywają skomplikowane zarówno pod względem wskazanych składników majątkowych oraz aspektów procesowych. Ważne jest zatem aby wniosek o podział majątku lub odpowiedź na wniosek o podział majątku były odpowiednio przygotowane. Błędy mogą powodować, że majątek zgromadzony przez całe życie zostanie podzielony w sposób, który może okazać się krzywdzący.

Niniejszy artykuł jest jedynie wskazówką jak należy konstruować wniosek o podział majątku lub odpowiedź na wniosek o podział majątku, gdyż do tych pism zawsze należy podchodzić indywidualnie z uwzględnieniem specyfiki konkretnych okoliczności.

Jeżeli potrzebujesz pomocy w sprawie o podział majątku zapraszam do kontaktu.

Zdjęcie wykorzystane w artykule: Daniel DiNuzzo on Unsplash.